Ból towarzyszy człowiekowi od zawsze. Jest podstawowym mechanizmem obronnym, a bez niego żaden organizm nie byłby zdolny do przeżycia ze względu na brak reakcji obronnych i ostrzegawczych. Jednak ból był również zagrożeniem dla ludzkiego bytu. Istnieją historyczne dokumenty pochodzące ze starożytności, potwierdzające, że już wtedy walka z bólem była mocno rozwijającą się dyscypliną medyczną. Jedne z najstarszych dokumentów pochodzą z 572-477 r. p.n.e. ze Starożytnej Babilonii. Od tego czasu naprawdę wiele się zmieniło…
Leczenie przeciwbólowe przed XX wiekiem opierało się przede wszystkim na metodach naturalnych, zwłaszcza ziołolecznictwie oraz specyficznych zabiegach przeciwbólowych np. akupunkturze. Metody znane w starożytnych Chinach były bardzo skuteczne w niwelowaniu bólu zarówno tego ostrego, jak i przewlekłego. W celu uśmierzania bólu stosowano alkohol, haszysz, czy wywary z maku lekarskiego. Eksperymentowano również z innymi, mniej lub bardziej skutecznymi metodami, jednak dopiero XIX wiek był okresem, gdy leczenie przeciwbólowe mocno się rozwinęło. Historia leczenia bólu zaczyna się w 1804 roku, gdy Frederich Serturner wyizolował chemicznie czystą morfinę. Łatwa dostępność i brak wiedzy o skutkach ubocznych sprawiły, że wiele osób przyjmowało morfinę w celu rekreacyjnym. Podczas wojny secesyjnej stosowano ją jako podstawowy lek przeciwbólowy, co prowadziło do wielu uzależnień.
Historia medycyny XIX wieku jest nazywana złotym wiekiem odkryć leków przeciwbólowych. W 1983 roku odkryto paracetamol, a w 1899 aspirynę – substancje, które do dziś są bardzo popularnymi i stosunkowo bezpiecznymi lekami przeciwbólowymi.
Dzięki użyciu eteru można było bezboleśnie przeprowadzać operacje, morfina umożliwiała skuteczne leczenie silnych bólów pooperacyjnych, a heroina (zarejestrowana jako lek w 1898 roku) okazała się nawet skuteczniejsza od morfiny. Szybko jednak zauważono negatywny wpływ heroiny na zdrowie i zaprzestano przypisywania jej pacjentom.
Powstała potrzeba poszukiwania nowych leków, lepszych i obarczonych mniejszymi skutkami ubocznymi, co pociągnęło za sobą nową serię odkryć leków, które są z powodzeniem wykorzystywane również obecnie.
Polskie Towarzystwo Badania Bólu wskazuje początek rozwoju nauki o bólu na okres II wojny światowej i czas bezpośrednio po niej. Prekursorem koncepcji zintegrowanego modelu bólu był John J. Bonica, który już w 1945 roku postulował, że problematyka bólu jest tak złożona, że wymaga zaangażowania, wiedzy i doświadczenia specjalistów z różnych dziedzin. W 1960 roku Bonica uruchomił pierwszą na świecie interdyscyplinarną Klinikę Leczenia Bólu, a w 1974 roku został założycielem i inicjatorem Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu (The International Association for the Study of Pain, IASP). Organizacja działa do dziś i zajmuje się problematyką bólu w aspektach naukowym, praktycznym i edukacyjnym.
IASP była pierwszą tego typu organizacją, ale nie jedyną. W samym tylko USA istnieje obecnie kilka instytucji zajmujących się tym zagadnieniem. W Polsce jest to Polskie Towarzystwo Badania Bólu.
Historia leczenia bólu przewlekłego w Polsce zaczyna się pod koniec lat 60. XX wieku, dzięki zaangażowaniu anestezjologów. W 1973 roku w Instytucie Onkologii w Gliwicach została powołana pierwsza w Polsce poradnia przeciwbólowa, w 1975 powstała następna poradnia w Warszawie, a w późniejszych latach otwierano kolejne w Katowicach, Poznaniu, Krakowie, Łodzi i innych miastach. W 1991 roku profesor dr hab. Andrzej Kübler założył pierwszą w regionie dolnośląskim wielodyscyplinarną Poradnię Leczenia Bólu, a w 1992 pod jego kierownictwem powstał jeden z pierwszych w kraju zespołów zintegrowanego leczenia bólu pooperacyjnego (Pooperacyjny Serwis Bólowy).
AnalgoMed we Wrocławiu przy ulicy Powstańców Śląskich 95 jest nowoczesną kliniką leczenia bólu, zajmującą się interdyscyplinarnym leczeniem z zastosowaniem najnowocześniejszych metod terapeutycznych. Korzystamy z doświadczenia wielu pokoleń i odkryć znanych z wiekowej historii medycyny oraz z nowoczesnych metod, takich jak blokady nerwów, kriolezje, personalizowana farmakoterapia i wiele innych. O metodach leczenia bólu przeczytasz tutaj.
Leczenie bólu przewlekłego jest rozbudowaną i wciąż rozwijającą się dyscypliną medyczną. Chociaż wiele w tym zakresie zostało już zrobione, a metody leczenia bólu są tak skuteczne, że niemal każdemu cierpiącemu pacjentowi można pomóc i ulżyć, to wciąż pozostaje wiele do odkrycia. Istotna jest również edukacja w zakresie leczenia bólu zarówno pacjentów, jak i lekarzy. Ból można skutecznie uśmierzać, a leczenie bólu kiedyś i dziś znacznie się zmieniło, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat, gdy wprowadzono nowoczesne farmakologiczne i niefarmakologiczne metody, które wciąż są rozwijane.